Imieniny Heleny

Pochodzenie

Jest to imię żeńskie pochodzenia greckiego wywodzące się ze słowa „hele” czyli „blask”, „jasność” lub „helene” (pochodnia). Najbardziej znaną Heleną jest bohaterka „Iliady” Homera, królewna i królowa Sparty. Jej ojcem był bóg Zeus, który pod postacią łabędzia zapłodnił swoją kochankę Ledę, żonę króla Sparty, Tyndareosa. Dziewczyna wykluła się z jaja.

O rękę pięknej niewiasty starało się wielu mężczyzn. Helena wybrała Menelaosa, księcia Myken, lecz została porwana przez Parysa do Troi. To było głównym powodem 10-letniej wojny trojańskiej w efekcie której Helena ostatecznie wróciła do Menelaosa. Imię dzięki Homerowi stało się synonimem kobiecości i piękna, było często wykorzystywane w sztuce, choćby w tragedii Eurypidesa „Helena”, obrazie B. Gozzoli „Porwanie Heleny” , czy operetce R. Straussa „Helena z Egiptu”.

W Europie imię Helena jest też popularne dzięki św. Helenie, która była matką cesarza Konstantyna Wielkiego. W Polsce nosiła je między innymi żona Kazimierza Sprawiedliwego, księżna moskiewska - żona Aleksandra Jagiellończyka, a w późniejszych latach wybitna aktorka Helena Modrzejewska. W naszym kraju znane jest od dawna - pierwszy zapis pojawił się w 1189 roku. Później występowało także w innych formach, jak Elena, Halena, Jelena, Elenka, Hela, Alena, Helenka czy Halenka.

Od imienia Helena pochodzą takie nazwiska jak Halik, Halski, Halicki.

Patron

Św. Helena

Flavia Iulia Helena urodziła się około 255 roku w miejscowości Drepanum w Bitynii (obecnie Turcja). Jej ojciec poganin był właścicielem oberży, a piękna i radosna dziewczyna pomagała mu w prowadzeniu rodzinnego interesu. Uroda Heleny wzbudzała zainteresowanie wielu mężczyzn, ale ojciec skutecznie chronił córkę przed ich zalotami. Dopiero, gdy uwagę zwrócił na nią wysoko postawiony oficer Konstancjusz, zgodził się oddać Helenę. Ze względu na różnice społeczne jakie ich dzieliły nie mogli w świetle prawa rzymskiego zawrzeć małżeństwa, jedynie konkubinat. Wkrótce przyszedł na świat ich syn Konstantyn.

W 285 roku Konstancjusz udał się do Galii, gdzie zasłużył sobie na awans. W 293 roku cesarz Dioklecjan podzielił bowiem imperium rzymskie pomiędzy trzech nowo mianowanych współcesarzy. Oprócz Konstancjusza, który zarządzać miał Galią, także Maksymiana Herkulesa (zarządzał Italią) i Galeriusza (Wschód). Była to jednak zła wiadomość dla Heleny i jej syna - Konstancjusz porzucił ją ze względów politycznych i poślubił Teodorę, pasierbicę cesarza Maksymiana. Kobieta i chłopak żyli więc na dworze cesarskim w Trewirze w cieniu, niezbyt przychylnie traktowani przez ludzi. Dopiero po śmierci Konstancjusza nastały dla nich lepsze dni – legiony obwołały nowym cesarzem Konstantyna, a on sam wprowadził matkę na dwór. Wraz z upływem lat przejął całkowicie władzę nad imperium: w 311 roku zmarł Galeriusz, w 312 roku dzięki wsparciu chrześcijan w bitwie o Rzym na moście Milwińskim pokonał Maksencjusza, syna Maksymiana Herkulesa. W ramach wdzięczności rok później wspólnie z cesarzem wschodniej części Licyniuszem wprowadził tzw. „edykt mediolański”, który oznaczał wolność wyznania wiary w Cesarstwie Rzymskim. Helena najprawdopodobniej w 312 roku przyjęła chrzest. W 323 roku Konstantyn pokonał natomiast Licyniusza stając się wodzem całego imperium. W następnym roku nadał matce tytuł Augusty. Helena została drugą po cesarzu osobą w imperium i bez wątpienia miała wpływ na postępowanie syna. Konstantyn był bowiem pierwszym cesarzem, który przeszedł na chrześcijaństwo, choć działo się to dopiero na łożu śmierci w 337 roku. Już wcześniej jednak mianował chrześcijan na bliskich sobie urzędników, zabronił wykonywać kary śmierci przez ukrzyżowanie, kapłanów katolickich zwolnił od podatków i od służby wojskowej, ustanowił niedzielę jako dzień świąteczny, wolny od pracy dla chrześcijan. To dzięki niemu zakazano znęcania się nad niewolnikami czy zdelegalizowano walki gladiatorów.

Zasługi Heleny to także wzmożona działalność na polu religijnym. Kobieta ufundowała liczne bazyliki, między innymi w Betlejem i Jerozolimie, odbyła pielgrzymkę do Palestyny i innych prowincji. Znana była ze swojej działalności charytatywnej, bowiem wspomagała biednych, chorych, więźniów, wdowy czy porzucone dzieci. Do jej największych sukcesów należy jednak odnalezienie relikwii Krzyża Pańskiego, czyli pozostałości krzyża, na którym został zabity Jezus Chrystus. Na poszukiwania wysłał ją syn, który na Soborze w Nicei w 325 roku dowiedział się od bpa Jerozolimy Makarego, że w tym mieście znajdują się one przysypane ziemią i gruzami. Po przeprowadzeniu wykopalisk znaleziono trzy krzyże i nie można było zidentyfikować, który jest właściwy. Makary zaproponował więc zaniesienie ich do ciężko chorej kobiety – po przyłożeniu jednego z nich cudownie ozdrowiała, co potwierdziło jego autentyczność.

Helena ofiarowała relikwię, którą podzielono na trzy części, głównym ówczesnym ośrodkom chrześcijaństwa: Jerozolimie, Rzymowi i Konstantynopolowi. Z czasem krzyż rozłożono na wiele drobnych elementów i wysłano do świątyń w całej Europie. W Polsce znajdują się one między innymi w kościele na Łysej Górze, w Opolu, Katowicach i Warszawie. Przez wiele lat (od XV wieku aż do 1991 roku) w Lublinie znajdowała się nawet prawdziwa duża część Krzyża Pańskiego, którą Konstantyn złożył w skarbu cesarskim w Konstantynopolu. Stało się tak, ponieważ księżniczka Anna wychodząc za mąż za księcia ruskiego Włodzimierza przywiozła fragment Krzyża Świętego do Kijowa. Gdy w 1420 roku biskup Andrzej z Krakowa dowiedział się o planach przeniesienia relikwii do Moskwy, schował ją w trumnie księcia Iwana Holszańskiego, która przewieziona została do kościoła dominikańskiego w Lublinie. Niestety na początku lat 90. XX wieku skradziono je.

Po odzyskaniu cennych relikwii Cesarzowa Helena triumfalnie wróciła do Rzymu, choć nie bez przeszkód. Podczas drogi morskiej po Adriatyku przeżyła silny sztorm. Kobieta wrzuciła do morza dwa gwoździe, którymi przybito Zbawiciela. Według legend od tego czasu Adriatyk nie jest już tak śmiercionośny. Matka Konstantyna zmarła 18 sierpnia 330 roku w Nikomedii (obecnie Izmit w Turcji), a jej ciało przewieziono do Rzymu, gdzie wystawiono mauzoleum. Helena została otoczona kultem w całym Kościele. Wraz z synem zaliczono ją do grona świętych Kościoła katolickiego – wspomnienie Heleny i Konstantyna obchodzi się tego samego dnia – 21 maja. W Kościele prawosławnym ma zaszczytny tytuł liturgiczny „równej apostołom".

Św. Helena jest patronką farbiarzy, wytwórców gwoździ i igieł.

Cechy

Według imienników Helena nie ma szans, by uciec od „magii” swojego imienia. Helena Trojańska to kwintesencja kobiecości, piękna, a przecież także w polskiej literaturze znajdziemy równie interesującą postać o tym imieniu – pannę Kurcewiczównę z „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza, o którą walczyli Skrzetuski i Bohun.

Helena, podobnie jak jej słynne imienniczki jest często adorowana i obsypywana komplementami. Choć lubi być zdobywana i stanowić obiekt westchnień, to jednak zdecydowanie potępia przemoc, nienawidzi agresywnych ludzi, trzyma się od nich z daleka.

Jest samodzielną dziewczyną, mimo to nie przeszkadza jej, gdy ktoś roztacza nad nią opiekę. Ma dość duże wymagania, jeśli chodzi o sprawy miłosne. Jako, że ma w czym wybierać, nie łatwo jej zaimponować. Żeby zdobyć jej serce, z pewnością trzeba wykazać się silnym charakterem i pomysłowością… Według imienników Helena jest wierną osobą, choć na potomstwo decyduje się w późnym wieku. Trudno stwierdzić, czy spowodowane jest to brakiem pewności, czy po prostu potrzebuje czasu by się „wyszaleć” i dojrzeć do macierzyństwa. Gdy jednak to już nastąpi jest wyrozumiałą i opiekuńczą matką, a zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa jest dla niej priorytetem.

Jest romantyczką i marzycielką – kocha piękno pod każdą postacią. Zarówno przyrodę, dzieła sztuki jak i piękne kreacje. Należy do stuprocentowych kobiet, które doskonale znają się na modzie – wiedzą jakie trendy są na topie, co włożyć na sobotnią noc w gronie znajomych, jak i na niedzielny obiad z rodziną. Zawsze wygląda elegancko i perfekcyjnie, zresztą nie może być inaczej, skoro tak długo zajmuje jej wyjście z domu… Znajomi czy chłopak Helenki muszą się po prostu przyzwyczaić, że punktualność nie jest jej najmocniejszą stroną. Czasem nawet ma trudności, żeby zdążyć do pracy. Ale taka już jest – woli spóźnić się do firmy czy na spotkanie, niż wyjść bez makijażu…

Helenka jest delikatną, uczuciową i wrażliwą dziewczyną. Nie brakuje jej jednak temperamentu i zdecydowania, ma nawet zdolności kierownicze. Bardzo nie lubi, gdy ktoś wydaje jej polecenia czy narzuca swoją wolę, to raczej ona woli „rządzić”. Stara się postępować szlachetnie i roztropnie, choć równie często działa intuicyjnie i spontanicznie. Można więc powiedzieć, że w życiu kieruje się zdrowym rozsądkiem, ale i głosem serca. Po prostu zachowuje właściwe proporcje – nie jest ani poważną rzymską matroną, ale daleko jej też do roztrzepanego podlotka. Równowaga, harmonia, dystans – to jej cechy rozpoznawcze. Po za tym wyróżnia ją wysoka kultura osobista i dobre maniery – potrafi zachować się w eleganckiej restauracji, zna zasady savoir vivre, dress code, wyraża się w sposób dystyngowany. Nie ma co ukrywać – dziewczyna ma klasę.

Bardzo lubi towarzystwo innych ludzi, dobrze czuje się w grupie. Rzadko odmawia znajomym wspólnego spędzania czasu, wyjścia do klubu czy na kręgle. Co więcej, często sama jest inicjatorem takich spotkań, raczej nie należy do domatorów. Choć zawsze znajdzie czas, by w zaciszu czterech ścian posłuchać muzyki czy poczytać książkę. Bardzo lubi zresztą sztukę, także teatr, malarstwo, film. Zresztą już jako mała dziewczynka marzy o karierze na scenie…

To co Helena chciałaby zmienić, to z pewnością wątłe zdrowie. Trzeba przyznać, że dość często miewa różne dolegliwości, mimo tego, że na ogół dba o kondycję fizyczną, nie stosuje używek, unika alkoholu. Wypada jej więc życzyć, by jak najrzadziej odwiedzała lekarza.