Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (International Mother Language Day) to święto, którego celem jest ochrona różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Dla Polaków powinno być to ważne wydarzenie, ponieważ nasz język jest wyjątkowy i piękny, choć niezwykle trudny. Trzeba więc go pielęgnować, a Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest do tego dobrą okazją.
Historia Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego
Data Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego lub też Dnia Dziedzictwa Językowego przypada 21 lutego, święto ustanowione zostało przez UNESCO 17 listopada 1999 roku. Data obchodów nawiązuje do tragicznych wydarzeń z 1952 roku, kiedy to pięciu studentów uniwersytetu w Dhace (Bangladesz) zginęło podczas demonstracji. Jej celem była walka o nadanie językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego. Ostatecznie cel ten osiągnięty został w 1956 roku, a zabici studenci zostali uhonorowani przez swoich rodaków. Historia rzadko zna przypadki, w których ludzie poświęcali życie za swój język ojczysty. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to święto narodowe w Bangladeszu, w tym dniu mieszkańcy składają kwiaty pod Pomnikiem Męczenników i jego replikami.
To właśnie Bengalczycy Rafiqul Islam i Abdus Salam mieszkający w Vancouver w Kanadzie napisali list do sekretarza ONZ Kofiego Annana, prosząc go o podjęcie kroków na rzecz uratowania języków świata przed wyginięciem. Ich prośba była początkiem powstania Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego.
Obchody Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego
Podstawowym założeniem Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego jest ochrona różnorodności językowej, ponieważ coraz więcej języków zanika. Od 1950 roku około 250 z 6 tysięcy języków świata zostało zapomnianych. Głównymi przyczynami są migracje społeczne, wymieranie narodów czy nadużywanie wyrazów obcojęzycznych. Szacuje się, że na całym świecie 40 procent populacji nie ma dostępu do edukacji w swoim rodzimym języku. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest też narzędziem do budowania wzajemnej tolerancji i zrozumienia między ludźmi.
21 lutego w ramach obchodów święta na całym świecie odbywają się najróżniejsze konferencje, wykłady, kampanie społeczne czy konkursy. Wiele dedykowanych wydarzeń organizowanych jest przez szkoły, uniwersytety, biblioteki, księgarnie czy domy kultury. Każdego roku obowiązuje inne motto i temat przewodni, np.:
- W galaktyce języków każde słowo jest gwiazdą
- Braille i języki migowe
- Języki i cyberprzestrzeń
- Książki do nauki języka ojczystego
- Ku zrównoważonej przyszłości poprzez wielojęzyczną edukację
- Międzynarodowy Rok Języków Tubylczych.
W Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ogłaszane są także nagrody dla osób, które w wyjątkowy sposób zasłużyły się w pracy nad ochroną zagrożonych języków. Jedną z nich jest Nagroda Linguapax, przyznawana od 2002 roku. Wśród trzech pierwszych laureatów znalazł się Polak Jerzy Smolicz.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego w Polsce
Polacy chętnie angażują się w obchody święta z kilku powodów. Przede wszystkim mamy piękny, zróżnicowany język, który wyróżnia się na tle innych. O jego potędze świadczy fakt, że nawet sami Polacy mają trudności z opanowaniem niektórych jego zagadnień. W 1996 roku UNESCO opracowała Atlas Języków Zagrożonych, w którym znalazło się aż dziewięć języków z naszego kraju. Są to m. in. kaszubski, dolnosaksoński, białoruski, poleski, romski, rusiński, słowiński, jidysz, wilamowski. Cały czas trwa walka o zachowanie ostatniego z nich, którym posługuje się już nieliczna grupa starszych mieszkańców Wilamowic koło Bielska-Białej.