Początki chlubnej tradycji
Polska kawaleria to formacja o bogatej tradycji. Jej korzenie wywodzą się jeszcze z czasów wczesnego średniowiecza, a więc początków państwa polskiego, kiedy to oddziały wojskowe złożone z jazdy tworzyli władcy plemienni. Za pierwszą kawalerię należy uznać drużynę książęcą Mieszka I. W późniejszych latach trzonem polskich sił zbrojnych była ciężka kawaleria. Rycerze uzbrojeni byli w kopie, miecze, topory oraz tarcze i zbroje. Największym sukcesem militarnym jazdy Polskiej w tym okresie było pokonanie wojsk krzyżackich w słynnej bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku.
Husaria
W XVI wieku narodziła się w Polsce husaria, która przez wiele kolejnych lat stanowiła elitę jazdy nie tylko w kraju, ale i Europie. Wyróżniała się pod każdym względem – taktyki, uzbrojenia, liczby zwycięstw. Na przykład jej charakterystycznym elementem wyposażenia były pióra oraz bogaty strój, który wręcz lśnił od złota i drogich kamieni. Jeśli chodzi o taktykę, to nasz autorski schemat stanowił skuteczne połączenie sprytu i siły. Przełamywanie sił wroga poprzez zadawanie rozstrzygających uderzeń w postaci szarż, działanie przez zaskoczenie spowodowało że husaria zaliczana jest do najskuteczniejszych formacji wojskowych w dziejach kawalerii. Wygrywała ona bitwy nawet kiedy przeciwnik miał przewagę liczebną. Wśród sukcesów husarii warto wskazać choćby zwycięstwo pod Chocimiem nad Tatarami i Turkami w 1673 roku, kiedy to 600-640 jazdy polsko-litewskiej w większości składającej się z husarzy pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza pokonało około 10 000 jazdy i piechoty tureckiej. Inna słynna bitwa z udziałem husarii miała miejsce pod Wiedniem w 1686 roku. Dzięki odsieczy polskiej kawalerii udało się pokonać Turków i ocalić Austrię.
W 1775 roku uchwałą Sejmu rozwiązano husarię jako formację bojową, a istniejące oddziały husarii i pancernych przekształcono w kawalerię narodową. Wraz z ostatnim rozbiorem I Rzeczypospolitej ta formacja zniknęła, choć jej umundurowanie i organizacja przetrwało do czasów późniejszych.
Ułani
W XVIII wieku powstały nowoczesne formacje ułanów, które siały popłoch na polach wielu bitew. Nazwa wywodziła się z języka Tatarów polskich, którzy mieszkali w granicach I Rzeczypospolitej.
Na wzór polski takie formacje powstawały pod koniec XVIII wieku w innych państwach (Austria, Prusy, Rosja). Dzięki udziałowi w wojnach napoleońskich (ułani Legionów Polskich we Włoszech oraz ułani Legii Nadwiślańskiej) zyskali sławę w całej Europie, Podobne formacje stworzono m. in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, Hiszpanii, Włoszech, a nawet w państwach południowoamerykańskich. Polscy jeźdźcy błyszczeli także na zawodach sportowych, a Adam Królikiewicz (dowódca plutonu 1. Pułku Szwoleżerów) na pierwszych w historii igrzyskach olimpijskich z udziałem Polski w Paryżu w 1924 roku wywalczył brązowy medal w skokach indywidualnych.
To były już jednak czasy, kiedy znaczenie kawalerii spadało, choćby ze względu na rozwój techniki wojskowej. Ostatnia głośna szarża kawalerii przypada właśnie na 1920 rok. Wtedy to w bitwie pod Komarowem nasi żołnierze wspólnie z kawalerią z 1 Dywizji Jazdy pokonali bolszewicką 1 Armię Konną Siemiona Budionnego. Zwyciężenie czterokrotnie silniejszej armii było punktem zwrotnym walk na froncie południowym w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Święto Kawalerii Polskiej obchodzimy właśnie 31 sierpnia, by upamiętnić to wydarzenie.
Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego
Po zakończeniu drugiej wojny światowej, rząd komunistyczny Bieruta nakazał rozwiązanie wszystkich pułków kawalerii Ludowego Wojska Polskiego. W 1949 roku przerwano więc polską tradycję kawaleryjską. Dopiero po upadku PRL zaczęto wracać do chlubnej historii. Obecnie w Polsce działa Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego, powołany 1 czerwca 2000 roku. Wchodzi on w skład Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Stacjonuje w obiektach przy ul. Kozielskiej w Warszawie i w Starej Miłosnej. Podstawowym zadaniem szwadronu jest udział w uroczystościach państwowych, wojskowych, patriotyczno-religijnych oraz eskortowanie najważniejszych gości zagranicznych podczas oficjalnych wizyt na terenie garnizonu Warszawa. Niekiedy oddziały kawaleryjskie wykorzystywane są do patrolowania polskich miast przez policję. Większość koni Szwadronu to konie maści gniadej. Zgodnie z tradycją dowódca jeździ na koniu karym, a na siwkach jeżdżą trębacze.
Obchody święta
Obchody Święta Kawalerii Polskiej po raz pierwszy odbyły się w 2011 roku. Jest to wydarzenie dużej rangi, które ma podkreślić chlubną ponad tysiącletnią tradycję jazdy polskiej. Święto Kawalerii Polskiej rozłożone jest na dwa dni i z tej okazji organizowanych jest wiele ciekawych atrakcji, a na ulicach stolicy można zobaczyć kawaleryjskie stroje i konie.
Obchody rozpoczyna przemarsz formacji kawaleryjskich ulicami Warszawy. Konnica wyrusza z wojskowego hipodromu przy ul. Kozielskiej na plac Piłsudskiego. Przed Grobem Nieznanego Żołnierza w asyście Kompanii i Orkiestry Reprezentacyjnej WP oddawany jest hołd kawalerzystom, którzy walczyli o niepodległą Polskę - apel pamięci, połączony ze zmianą posterunku honorowego oraz defiladą. Po zakończeniu uroczystości kawalerzyści wracają na ul. Kozielską.
Na drugi dzień przed pomnikiem Tysiąclecia Jazdy Polskiej na skraju Pola Mokotowskiego złożone zostają wieńce, na ul. Kozielskiej odprawiana jest polowa msza święta. Potem czas na zabawę, czyli kawaleryjski festyn. W jego trakcie można zobaczyć np. pokaz wyszkolenia i sprzętu Szwadronu Kawalerii WP oraz jednostek wojskowych dziedziczących tradycje kawaleryjskie czy mecz polo. W ramach festynu odbywają się też koncerty i konkursy wiedzy o kawalerii.
Wiele rozrywek przygotowanych jest z myślą o dzieciach. Organizatorzy zapewniają też poczęstunek. Wstęp na wszystkie imprezy związane ze świętem polskiej kawalerii jest darmowy.