Wędrówka ludów
Wędrówka ludności, której celem jest zmiana miejsca pobytu występuje od początków naszego gatunku. Człowiek wyrusza „w świat”, by zdobyć jedzenie, atrakcyjną pracę, albo zapewnić sobie bezpieczeństwo. Często jednak okazuje się, że nowe miejsce wcale nie jest lepsze niż poprzednie, a migrant musi zmierzyć się z wieloma problemami. By zapewnić przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności wszystkich migrantów Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1990 roku uchwaliło rezolucją 45/158 Międzynarodową Konwencję o Ochronie Praw Wszystkich Pracowników - Migrantów i Członków Ich Rodzin. Międzynarodowy Dzień Migrantów jest natomiast świętem upamiętniającym to wydarzenie.
Konwencja o Ochronie Praw Wszystkich Pracowników - Migrantów i Członków Ich Rodzin
Konwencja weszła w życie 1 lipca 2003 roku. Jej celem jest ochrona wszystkich legalnych i nielegalnych pracowników - migrantów przed wyzyskiem. W tym celu ustanowiono globalne standardy w zakresie opieki społecznej, ochrony socjalnej i praw człowieka oraz wynikających z nich obowiązków dla państw, które wysyłają i przyjmują migrantów. Jednym z podstawowych założeń Konwencji jest zapobieganie nielegalnemu i niezgodnemu z przepisami zatrudnianiu pracowników.
Za nadzorowanie realizacji postanowień dokumentu odpowiedzialny jest Komitet do Ochrony Praw Wszystkich Pracowników - Migrantów i Członków Ich Rodzin. W jego skład wchodzi dziesięciu ekspertów o nieposzlakowanej opinii i potwierdzonej bezstronności, wybranych przez kraje członkowskie.
Konwencja wzorowana jest na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka. Zawiera ona 193 artykuły, w tym mówiący o tym, że migrujący pracownicy i członkowie ich rodzin mogą opuścić jakiekolwiek państwo, w tym własny kraj pochodzenia (art. 8). Zgodnie z artykułem 10 nikt nie może być poddany torturom, karom ani traktowany okrutnie, nieludzko lub poniżająco. Inne zapisy gwarantują wolność wyznania, prawo do prywatności, własności, wolności i bezpieczeństwa osobistego.
Zgromadzenie Ogólne ONZ 4 grudnia 2000 roku postanowiło przychylić się do inicjatywy Rady Gospodarczej i Społecznej, by ustanowić Międzynarodowy Dzień Migrantów. To święto, które ma upamiętnić powstanie Konwencji o Ochronie Praw Wszystkich Pracowników - Migrantów i Członków Ich Rodzin, ale i uświadamiać ludzi odnośnie jej postanowień.
Polskie tradycje
Imigranci, którzy przybywają do Polski otrzymują za pośrednictwem Caritas pomoc materialną i prawną. Bez względu na przynależność religijną mogą oni liczyć na opiekę duszpasterską Kościoła. Także nasi rodacy od lat emigrują za granicę, do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Niemiec czy Wielkiej Brytanii. W naszym kraju już w 1929 roku z inicjatywy Ireny Puzynianki, założycielki stowarzyszenia „Opieka Polska nad Rodakami na Obczyźnie" ustanowiono Dzień Emigranta Polskiego. Obecnie święto to obchodzone jest 2 maja jako Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
W Argentynie 8 czerwca jako święto narodowe obchodzi się natomiast Dzień Polskiego Osadnika. Upamiętnia ono przybycie pierwszych Polaków do Argentyny w czerwcu 1897 roku. Z tej okazji w tym południowoamerykańskim kraju odbywa się tydzień imprez kulturalnych poświęconych Polsce. Argentyna jest jedynym państwem na świecie, gdzie odbywa się takie święto.
Obchody święta
Z okazji Światowego Dnia Migracji Sekretarz Organizacja Narodów Zjednoczonych wygłasza specjalne orędzie. W siedzibie ONZ w Nowym Jorku odbywają się konferencje poświęcone migrantom. Każdy może przyłączyć się do obchodów święta dodając choćby związane z nim hasztagi w serwisach społecznościowych.
ONZ uruchomiło również specjalną platformę http://iamamigrant.org, gdzie można zapoznać się z historiami migrantów. Witryna promuje różnorodność i integrację migrantów w społeczeństwie. Jest przeznaczona też do wspierania grup wolontariuszy, władz lokalnych, firm, stowarzyszeń, grup, które są zaniepokojono wrogim publicznym dyskursem przeciwko migrantom.